Heel cliché, maar het leven hangt van keuzes aan elkaar. Vrije keuze, gedwongen keuze, onbewuste keuze, geen keuze. Het zijn de omgevingsfactoren die bepalen hoe je een keuze maakt en ervaart.

Keuzes kunnen gaan over levensbepalende situaties of over welke kleding je ’s ochtends aandoet. In het ene geval doe je er langer over dan een nachtje slapen, in het andere geval denk je er niet eens echt bij na. (En welke volgorde je in bovenstaande kiest, mag je zelf bepalen.)

Toch kan er een moment komen waarop het maken van keuzes niet zo vanzelfsprekend meer is. Na de koop van een huis of de komst van kinderen denk je wel twee keer na voordat je van baan verandert of al je spaargeld uitgeeft aan luxe spullen. Maar wat nou als je door al dat nadenken niet meer toekomt aan het nemen van een beslissing?

Om maar weer even terug te keren naar de levensbepalende keuze: kinderen moeten op steeds jongere leeftijd keuzes maken die bepalend zijn voor hun verdere leven. Op zich is daar niets mis mee. Nadenken over je toekomst en daar keuzes in maken is best nuttig. Je hebt iets om naartoe te werken. Dat kan houvast geven, met nadruk op ‘kan’.
Want wat nou als je niet zo van de levensbepalende keuzes bent: dat je meer het type bent dat wel ziet waar je uitkomt en eigenlijk gewoon op zoek bent naar geluk in de meest brede zin van het woord?

Een ander aandachtspuntje vind ik vooral de eenzijdige gedachte dat we allemaal ‘iets’ moeten worden. Dat ‘iets’ valt of staat dus met de keuze die je gaat maken. Kijk maar naar pubers: ze moeten op jonge leeftijd al een vakkenpakket kiezen dat bepalend is voor de studierichting die ze pas in een later stadium gaan kiezen. Stel dat je tegen die tijd eigenlijk heel iets ander wil doen, wat dan?

In feite gaat het om een dubbele keuze: een voor de korte termijn én een voor de lange termijn. En laat het nou bewezen zijn dat jongeren gewoon niet het vermogen hebben om zo ver vooruit te denken. Dat heeft iets te maken met een gevoelig afgesteld limbisch systeem tijdens de adolescentie. (Meer weten? Lees dit leuke artikel Het puberbrein onder de loep)

Met twee jonge opgroeiende kinderen ben ik me veel bewuster van de keuzes die we maken. Want wie maakt nou bijvoorbeeld de keuze om een sport te gaan beoefenen: doet jouw kind dat of doe jij als ouder dat?

Als je daarbij bedenkt dat jonge kinderen het kiezen tussen twee snoepjes al tot een tragedie kunnen verheffen, kun je je ook voorstellen dat bewust kiezen voor een sport er gewoon nog niet in zit. Ga je dan voor de keuze die verwacht wordt: jongetjes gaan op voetbal en meisjes op ballet? Of maak je een keuze die bij jouw kind past en ga je daarbij in tegen wat er door wie dan ook van je wordt verwacht?

Het is vooral dat laatste wat voor onze keuzes bepalend is: opvoeding, achtergrond en opleiding met daarbij sociale druk in de meest brede zin van het woord. En dat alles overgegoten met die ene vraag: voldoe je aan de verwachting van ‘de ander’?