“Betalen voor zorg met geld dat je niet hebt.” Dat is de kop van een artikel in NRC Weekend (26/27 januari 2013) over de vernieuwde berekening van de eigen bijdrage voor ouderen die in een verzorgingshuis verblijven. Sinds dit jaar wordt maar liefst 12 procent van het eigen vermogen opgeteld bij het inkomen. Onder vermogen valt het bezitten van een woning en spaarrekeningen. De gedachte is dat rijkere ouderen meer kunnen betalen voor hun verzorging en verpleging.

De ANBO – dé belangenvereniging voor ouderen – ontvangt het ene telefoontje na het andere. Veel ouderen kunnen de nieuwe eigen bijdrage helemaal niet betalen. Ze hebben het geld gewoonweg niet tot hun beschikking. Want dat zijn de makers van deze nieuwe rekenregel (opgenomen in het ‘Kunduz-akkoord’) even vergeten: vermogen op papier betekent niet altijd vermogen in het handje. Denk aan het huis dat niet verkocht kan worden of aan de partner die nog in dat huis woont.

Ik vind het wel exemplarisch voor de bijzondere boekhoudkundige praktijken van de Tweede Kamer. Theorie en praktijk sluiten niet op elkaar aan. En al decennialang bestaat de manier van begroten door de overheid zelf uit geld uitgeven dat er niet is.

Het lijkt een beetje op het principe van de creditcard: eigenlijk heb je het geld niet op je rekening staan, maar dat kaartje geeft je de mogelijkheid om het toch uit te geven. Tijdelijk welteverstaan. Het is de bedoeling dat je direct afbetaalt wanneer dat kan en de rekening vereffent. Vooral met dat laatste hebben ze in de Tweede Kamer een beetje moeite. Rekeningen op laten lopen, dat kunnen ze wel. Vandaar al die bezuinigingen en de voortdurende economische crisis. En nu als hoogtepunt de gewone burger opzadelen met de tactiek van geld uitgeven dat er niet is.

Opmerkelijk is het dan ook niet dat de Algemene Rekenkamer heeft geconcludeerd dat het inzicht in de Tweede Kamer met betrekking tot de bezuinigingen beperkt is. Dat heeft eveneens gevolgen voor de overheid zelf. Verschillende instanties kunnen door de bezuinigingen wettelijke taken niet meer volledig uitvoeren.

In een nieuwsbericht uitgegeven door de rijksoverheid heeft minister-president Rutte aangegeven dat 2013 geen makkelijk jaar zal worden. Voor niemand. Daarom wil hij zorgen dat de bezuinigingen een breed draagvlak zullen krijgen, zodat er overeenstemming bereikt kan worden over de sociale agenda. Dat “vormt de basis voor economisch herstel”.

Maar ik denk dat Mark op een ochtend wakker zal schrikken met de rode cijfers op zijn netvlies en zich vertwijfeld zal afvragen: “Waar is nou toch mijn geld gebleven?”