En toen was daar de opkomstdrempel: met ruim 32% is het struikelblok genomen. OekraïNiet. Moskou blij, anti-EU-aanhangers blij, en Brexitvoorstanders blij. Een echte win-winsituatie, zou je zeggen. Maar het Oekraïnereferendum heeft vooral verliezers. En de grootste is Nederland in zijn geheel.

Even voor de duidelijkheid: ik ben dus niet gaan stemmen. Hoewel ik het zeker als mijn morele plicht zie om gebruik te maken van mijn stemrecht, wil ik dat recht niet verkwanselen aan zoiets als ondemocratisch opgestelde referenda. Ik heb tenslotte ook niet mijn handtekening gezet onder de oproep voor een referendum over het associatieverdrag met Oekraïne. Eigenlijk lijkt me dat dus al een keiharde ‘ja’ voor het verdrag.

Ik ga er namelijk vanuit dat het kabinet en de partijen in de Twee Kamer – gekozen door stemgerechtigd Nederland, waaronder ikzelf – slim genoeg zijn om te kunnen beslissen over het associatieverdrag. Daar hebben ze echt onze mening niet voor nodig. Daarbij komt ook dat menigeen geen flauw benul heeft wat dat associatieverdrag inhoudt. En ja, het gros van die nee-stemmers heeft dan ook puur op basis van gevoel gestemd. Want wat heeft de gemiddelde Nederlander nu met de Oekraïne? Wat de boer niet kent, lust-ie niet.*

De opkomstdrempel is gehaald. De nee-stemmers hebben zich inderdaad duidelijk laten horen. Dat is jammer voor de ja-stemmers. Maar je kan ook zeggen: ruim tweederde van de stemgerechtigden is niet gekomen. Hadden ze een tegengeluid willen laten horen, dan was die groep echt wel gaan stemmen. De NOS heeft een onderzoek laten uitvoeren door IPSOS onder niet-stemmers. Zo is maar liefst 23% van de stemgerechtigden niet gaan stemmen, omdat zij tegen dit referendum zijn.  En 27% gaf aan dat er toch niets met de uitslag gedaan zal worden. En 15% heeft zelfs helemaal geen interesse in de politiek. Kortom, de uitslag is dus op meerdere manieren uit te leggen.

Maar wat mij het meest stoort, is het beeld dat Nederland van zichzelf heeft neergezet in de EU én internationaal. Nederland is een klein land dat het moet hebben van de Europese en internationale handel en wandel. Zeker in de huidige tijd waarin de economie alle kanten op gaat en wereldvrede een andere dimensie is ingegaan. Met de uitslag van dit referendum lijkt het erop dat Nederland weinig interesse heeft in die Europese handel en dat het zich eigenlijk ook niet druk lijkt te maken over wat er zich aan de buitenste grenzen van de Europese Unie afspeelt. Nogal verontrustend.

Tot slot nog even dit: GeenPeil, de initatiefnemer van het referendum, stelt dat Poetin ons vijandig gezind is en dat de regering in Kiev daarmee nog niet onze vriend is. Ook ziet GeenPeil Oekraïne als perifeer land dat het rijke Noord/Westen van Europa alleen maar geld zal kosten. Na de uitslag van gisteren, heeft Poetin ons nog net niet persoonlijk bedankt en heeft de belastingbetaler meebetaald aan het ruim 30 miljoen euro kostende referendum. Anders gezegd, dankzij GeenPeil hebben we er een Russische vriend bij en zijn we 30 miljoen armer.

* Even voor de duidelijkheid: ik zeg hier dus niet dat nee-stemmers boeren zijn.